Huis Voorstonden

Huis Voorstonden is in 1550 gebouwd op de fundamenten van een 14e-eeuwse voorganger, mogelijk voor de adellijke familie Van Wisch. In de 17e eeuw was het eigendom van Anna van Wisch en haar echtgenoot Alexander Schimmelpenninck van der Oye. Bij de belening in 1656 wordt Voorstonden omschreven als ‘huys ende havesate genampt Voorstonde ofte den Poll in sijnne graften, bongaerden, straeten en de holtgewass met die landerien, daeronder gehorende’. Eind 18e eeuw werd aan de achterzijde van het huis een grand canal en een meer landschappelijke vijver gerealiseerd. In 1820 liet eigenaar Alexander Diederik baron van Spaen (1779-1834) het huis ingrijpend moderniseren. Het L-vormige huis werd uitgebreid tot een rechthoek met een fronton op de middenvleugel. Rond dezelfde tijd zijn park en tuin door J.D. Zocher sr. in landschapsstijl herontworpen, waarbij een groot deel van de waterpartijen werd vergraven. Het huis kreeg zijn huidige neoclassicistische uiterlijk en blokvormige bouwmassa in de jaren 1871-1872 (in opdracht van mr. J.A.G. baron de Vos van Steenwijk). In 1876 werd een mammoetboom geplant. Met een omtrek van circa 8 meter nu de dikste mammoetboom in Nederland. Tussen 1909 en 1921 schakelde de familie De Vos van Steenwijk de landschapsarchitect L.A. Springer in, die direct bij het huis een geometrische tuin ontwierp. Sinds 1977 is de kern van het landgoed met omgracht huis, tuin, oranjerie en koetshuis in bezit van de familie Van Hoogenberk. Het overige deel is eigendom van Natuurmonumenten. Het parkbos is in 2012 hersteld waarbij de vijvers zijn opgeschoond, paden opgeknapt en de knuppelboog brug opnieuw gemaakt en geplaatst, bomen zijn geplant, inlaatwerk vijvers gerestaureerd, stinzenbollen en planten geplant.